در ایالت برلین، قانون جنجالی «بی‌طرفی» اصلاح می‌شود. احزاب دموکرات مسیحی (CDU) و سوسیال دموکرات (SPD) در جلسه‌ی مشترک آخر به توافق رسیدند که این قانون را مطابق با آرای دیوان قانون اساسی فدرال آلمان و همچنین با رویه‌ی اجرایی که در سال‌های اخیر عملاً دنبال شده بود، به‌روزرسانی کنند. این اصلاح به این معناست که معلمان زن از این پس به طور اصولی می‌توانند با حجاب اسلامی (روسری) در کلاس درس حضور یابند.
رائد صالح، رئیس فراکسیون SPD، در این رابطه گفت: ما با این تصمیم، یک الزام قانون اساسی را برطرف می‌کنیم. او همچنین تاکیدکرد که «برلین برای سال‌ها به‌شکلی مغایر با قانون اساسی عمل کرده است.
همچنین، دیرک شتتنر، رئیس فراکسیون CDU نیز این اصلاح را گامی ضروری خواند. در برنامه‌ی ائتلافی دولت محلی که در سال ۲۰۲۳ بسته شده بود، این اصلاح وعده داده شده بود.
پیش‌زمینه: رأی دادگاه قانون اساسی فدرال
زمینه‌ی این اصلاح، رأی دیوان قانون اساسی فدرال آلمان است که سال گذشته صادر شد. بر اساس این رأی، ممنوعیت سراسری و مطلق بر پوشیدن روسری برای کارکنان دولتی، آن‌گونه که در قانون بی‌طرفی مصوب سال ۲۰۰۵ در برلین آمده بود، مغایر با قانون اساسی تشخیص داده شد. طبق این رأی، ممنوعیت استفاده از نمادهای دینی تنها زمانی مجاز است که خطر مشخص و قابل اثباتی برای صلح مدرسه یا بی‌طرفی دولت در میان باشد.
«صلح مدرسه» تعیین‌کننده است
در عمل، حتی پیش از این اصلاح، قانون دیگر به‌طور سخت‌گیرانه اجرا نمی‌شد. اداره آموزش برلین در مارس ۲۰۲۳ رسماً اعلام کرده بود که ممنوعیت تنها در صورت وجود نشانه‌های مشخص از تهدید صلح مدرسه اعمال خواهد شد. اکنون قرار است این رویه به‌طور رسمی وارد متن قانون شود.بر اساس قانون جدید، تصمیم‌گیری درباره اینکه آیا در موردی خاص، پوشیدن روسری باید ممنوع شود یا نه، بر عهده اداره بازرسی آموزش (Schulaufsicht) خواهد بود. پیش‌شرط این ممنوعیت وجود «اختلال مشخص و اثبات‌پذیر» در صلح مدرسه است و این اختلال باید بر پایه حقایق عینی قابل اثبات باشد.
انتقاد احزاب مخالف
با این‌حال، احزاب مخالف نسبت به این اصلاحیه انتقاد دارند.
توبا بزکورت، سخنگوی امور دینی حزب سبزها، این تغییر را «پیشرفتی واقعی» نمی‌داند و آن را یک «توافق بی‌محتوا» توصیف می‌کند. او می‌گوید: «آنچه ائتلاف حاکم اکنون به‌عنوان انطباق با رأی دادگاه قانون اساسی ارائه می‌کند، در واقع چیزی جز یک مصالحه فریبنده نیست».
از نگاه او، استناد به تهدید «صلح مدرسه» همچنان یک اصطلاح مبهم و انعطاف‌پذیر (گُمّی‌فورمل) باقی می‌ماند و ممنوعیت روسری کماکان ممکن خواهد بود – در نتیجه، ناامنی حقوقی برای معلمان زن همچنان ادامه خواهد داشت.
پایان یک مناقشه طولانی؟
با این اصلاح، یک مناقشه‌ی چندین‌ساله پیرامون قانون بی‌طرفی برلین که در سطح ملی نیز یکی از سخت‌گیرانه‌ترین قوانین در این زمینه به‌شمار می‌رفت به پایان می‌رسد. با این‌حال، پرسش درباره اینکه استفاده از نمادهای دینی در خدمات دولتی چه زمانی و تا چه حد مجاز است، احتمالاً در آینده نیز بحث‌برانگیز باقی خواهد ماند.
نتیجه‌گیری:
اصلاح قانون بی‌طرفی در برلین نشان‌دهنده گذار از یک سیاست سخت‌گیرانه و تبعیض‌آمیز به سوی تفسیری متعادل‌تر از بی‌طرفی دولتی است. قانون پیشین با ممنوعیت مطلق نمادهای دینی، به‌ویژه حجاب اسلامی، عملاً بسیاری از زنان مسلمان را از ورود به حرفه‌ی آموزش بازمی‌داشت و مغایر با اصول آزادی دین و شغل بود. اما قانون جدید با تأکید بر ارزیابی موردی و لزوم وجود تهدید مشخص علیه «صلح مدرسه»، تلاش می‌کند میان حقوق فردی و نظم آموزشی توازن ایجاد کند. با این حال، باقی ماندن اصطلاحات مبهمی چون «اختلال در صلح مدرسه» همچنان می‌تواند زمینه‌ساز تفسیرهای سلیقه‌ای و تبعیض پنهان باشد.
منبع: WELT
نظر شما